Pojazdy samochodowe i przyczepy Jelcz 1984-1989 - Wojciech Połomski, WKŁ 2013, wyd. 1, 348 str, 232 zdjęć, format 19,5x24,6 cm, miękka oprawa, waga 0,77 kg
- trzecia część bogato ilustrowanej książki poświęcona pojazdom samochodowym i przyczepom Jelcz produkowanym w latach 1984-1989. Opisano samochody ciężarowe rodzin Jelcz 342, Jelcz 410, Jelcz 422, Jelcz 620, Jelcz 642, prototypowy samochód ciężarowy Jelcz S 662 o układzie napędowo-jezdnym 6×6, specjalistyczne samochody przeznaczone dla rolnictwa, samochody sportowe Jelcz S 442 PD 4×4 i Jelcz C 417 K Hungaroring, samochody pożarnicze Jelcz 010 GCBA 5/32, autobusy miejskie Jelcz PR 110, prototyp autobusu lokalnego Jelcz L 120, autobusy turystyczne i dalekobieżne Jelcz PR 110 i prototypowe T 120 oraz autobusy powstałe w wyniku współpracy polsko-węgierskiej. Opisano także kabiny kierowcy stosowane w omawianym okresie. Zamieszczono wiele archiwalnych, często dotychczas niepublikowanych fotografii.
Ukazały się i są tu także do nabycia:
- część 1 - Pojazdy samochodowe i przyczepy Jelcz 1952-1970
- część 2 - Pojazdy samochodowe i przyczepy Jelcz 1971-1983
Odbiorcy: miłośnicy motoryzacji, hobbyści oraz wszyscy zainteresowani historycznymi pojazdami samochodowymi i przyczepami Jelcz
- kod towaru: WK-PO-SA-JEL-3
- zajrzyj_do_książki
- spis treści
Od autora 8
Rozwój zakładów jelczańskich w latach 1984–1989 11
Rozwój samochodów ciężarowych w latach 1984–1989 26
Samochody ciężarowe rodziny Jelcz 342 42
Wiadomości wstępne 42
Samochód skrzyniowy Jelcz S 342 42
Samochód skrzyniowy Jelcz S 342/1 44
Ciągnik siodłowy Jelcz C 342 46
Samochody ciężarowe rodziny Jelcz 410 48
Wiadomości wstępne 48
Ciągnik siodłowy Jelcz C 417 D 50
Ciągnik siodłowy Jelcz C 417 K 55
Prototyp podwozia samochodowego Jelcz W 417 K 56
Samochód skrzyniowy Jelcz S 416 D 58
Podwozie samochodowe Jelcz P 416 D/K 62
Samochód skrzyniowy Jelcz S 415 D/K 63
Podwozie samochodowe Jelcz P 415 D 72
Samochody ciężarowe rodziny Jelcz 422 75
Wiadomości wstępne 75
Podwozie samochodowe Jelcz P 422 77
Prototyp podwozia samochodowego Jelcz W 422 K 78
Prototyp ciągnika siodłowego Jelcz C 422 D 1986/1987 80
Prototyp ciągnika siodłowego Jelcz C 422 D 1989/1990 83
Prototyp ciągnika siodłowego Jelcz C 422 RHD 84
Prototyp samochodu skrzyniowego Jelcz S 422 D 86
Samochody ciężarowe rodziny Jelcz 620 89
Wiadomości wstępne 89
Ciągnik siodłowy Jelcz C 620 D 91
Prototyp podwozia samochodowego Jelcz W 620 K 98
Prototyp samochodu skrzyniowego Jelcz S 620 K, S 620 WW 101
Samochody ciężarowe rodziny Jelcz 642 106
Wiadomości wstępne 106
Podwozie samochodowe Jelcz W 642 K 113
Ciągnik siodłowy Jelcz C 642 122
Podwozie samochodowe Jelcz P 642 128
Prototyp samochodu skrzyniowego Jelcz S 642 D 129
Samochody ciężarowe Jelcz o układzie napędowo-jezdnym 6×6 132
Wiadomości wstępne 132
Prototyp samochodu skrzyniowego Jelcz S 662 D 141
Samochody dla rolnictwa 145
Wiadomości wstępne 145
Samochód chłodnia Jelcz P 415 Lamberet 147
Zestaw do przewozu zwierząt typu ZR 400: Jelcz SR 415 D i przyczepa ZR 400 148
Samochód skrzyniowy Jelcz S 416 Tico 149
Samochody ciężarowe rodziny Jelcz 642 106
Wiadomości wstępne 106
Podwozie samochodowe Jelcz W 642 K 113
Ciągnik siodłowy Jelcz C 642 122
Podwozie samochodowe Jelcz P 642 128
Prototyp samochodu skrzyniowego Jelcz S 642 D 129
Samochody ciężarowe Jelcz o układzie napędowo-jezdnym 6×6 132
Wiadomości wstępne 132
Prototyp samochodu skrzyniowego Jelcz S 662 D 141
Samochody dla rolnictwa 145
Wiadomości wstępne 145
Samochód chłodnia Jelcz P 415 Lamberet 147
Zestaw do przewozu zwierząt typu ZR 400: Jelcz SR 415 D i przyczepa ZR 400 148
Samochód skrzyniowy Jelcz S 416 Tico 149
Zestaw do przewozu zwierząt: Jelcz SR 620 WW D z przyczepą ZR 400 151
Samochód warsztatowy Jelcz 317 N-541 153
Samochody sportowe 157
Samochody skrzyniowe Jelcz S 442 PD 4×4 1986 157
Samochody skrzyniowe Jelcz S 442 PD 4×4 1987 165
Prototyp ciągnika siodłowego Jelcz C 417 K Hungaroring 1989 179
Prototyp ciągnika siodłowego Jelcz C 417 K Hungaroring 1990 181
Rozwój konstrukcji kabin kierowcy w latach 1984–1989 183
Wiadomości wstępne 183
Kabina kierowcy typu 138 191
Kabina kierowcy typu 136 WW 196
Kabina kierowcy typu 135 R 201
Kabina kierowcy typu 136 PD 204
Kabina kierowcy firmy Steyr 206
Epilog 207
Produkcja i rozwój samochodów pożarniczych Jelcz w latach 1984–1989 208
Wiadomości wstępne 208
Prototyp samochodu pożarniczego Jelcz 010 GCBA 5/32 1986–1988 211
Samochód pożarniczy Jelcz 010 GCBA 5/32 1989/1990 215
Rozwój konstrukcji autobusów miejskich w latach 1984–1989 219
Wprowadzenie 219
Prototyp autobusu miejskiego Jelcz PR 110 ze wzmocnioną konstrukcją nośną nadwozia 229
Prototyp autobusu miejskiego Jelcz PR 110 R (ramowy) 232
Prototyp autobusu miejskiego Jelcz PR 110 A (automat) 234
Prototyp autobusu miejskiego Jelcz PR 110 M (4-drzwiowy) 236
Autobusy przegubowe Jelcz M 171, M 181, M 161 238
Prototyp autobusu miejskiego Jelcz PR 110 Diesel/CNG 249
Rozwój konstrukcji autobusów lokalnych w latach 1984–1989 254
Wprowadzenie 254
Prototyp autobusu lokalnego Jelcz L 120 1988 258
Rozwój konstrukcji autobusów dalekobieżnych i turystycznych w latach 1984–1989 261
Wprowadzenie 261
Prototyp autobusu turystycznego Jelcz PR 110 T 268
Prototyp autobusu dalekobieżnego Jelcz PR 110 D (tzw. bezbelkowiec) 271
Prototyp autobusu turystycznego Jelcz PR 110 T Webasto Klima 273
Prototyp autobusu turystycznego Jelcz PR 110 T Thermo King 275
Prototyp autobusu turystycznego Jelcz T 120 Webasto Klima 278
Prototyp autobusu turystycznego Jelcz T 120 Komfort 281
Produkcja autobusów w latach 1984–1989 285
Wprowadzenie 285
Autobus miejski Jelcz PR 110 M 288
Autobus dalekobieżny Jelcz PR 110 D Standard (D Lux) 291
Współpraca polsko-węgierska 300
Wprowadzenie 300
Prototyp polsko-węgierskiego autobusu miejskiego 315
Prototyp autobusu miejskiego Jelcz M 110 319
Autobus miejski Jelcz M 11 322
Prototyp autobusu lokalnego Jelcz L 11.2 325
Autobus lokalny Jelcz L 11.3 327
Autobus lokalny Jelcz L 11.2 329
Rozmowa z mgrem inż. Janem Dalgiewiczem, dyrektorem naczelnym JZS w latach 1977–1990 332
Bibliografia 346
- od autora: Przed Państwem trzecia część publikacji traktującej o pojazdach marki Jelcz. Omówiony w niej blisko sześcioletni okres działalności kończy się w roku 1989. Roku przełomowym dla naszego kraju. Przemiany społeczno-ekonomiczno-gospodarcze, które wówczas zaistniały spowodowały, iż wiele przedsiębiorstw branży motoryzacyjnej, w tym oczywiście JZS, zweryfikowało swoje pierwotne plany rozwojowe. Jest to więc publikacja opisująca konstrukcje samochodowe powstałe u schyłku Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Utworzone w marcu 1952 roku przedsiębiorstwo, w małej wiosce o nazwie Jelcz pod Wrocławiem, z upływem lat stało się jednym z największych przedsiębiorstw w Polsce, produkującym tabor najcięższy: wielkopojemne autobusy i samochody ciężarowe dużej ładowności. Trzecią dziedziną produkcji fabryki stały się samochody specjalistyczne: warsztaty naprawcze i samochody pożarnicze, których zakłady w Jelczu, przez wiele lat były największym producentem. Mijające lata sprawiły, że JZS rozrosły się do bardzo dużych rozmiarów, z własnym zapleczem szkoleniowym, transportowym, mieszkalnym, żywieniowym itp. Nade wszystko jednak potencjał tej fabryki stanowili wspaniali ludzie: inżynierowie, konstruktorzy, technolodzy i zwykli pracownicy, o których nie mówi się często, a którzy urzeczywistniali pracą własnych rąk projekty stworzone m.in. w Ośrodku Badawczo-Konstrukcyjnym JZS „Jelcz”. Przez wiele lat działalności przedsiębiorstwa, jego produkcja oraz rozwój były określane z jednej strony gospodarką centralnego planowania, z drugiej zaś ówczesnymi warunkami i możliwościami, które stwarzali kooperanci. Mimo tych ograniczeń starano się rozwijać konstrukcję produkowanych pojazdów. Głównie z tego powodu jelczańskie samochody ciężarowe dwukrotnie uczestniczyły w maratonie Paryż – Dakar. Także dwukrotnie samochody z Jelcza stawały na linii startu wyścigów rozgrywanych na węgierskim torze Hungaroring. To, czego nie udało się osiągnąć podczas wymienionych startów (ukończenia rajdów i zwycięstwa), jelczańskie załogi fabryczne osiągały wielokrotnie podczas ponad dziesięciu zorganizowanych edycji, rozgrywanego w kraju rajdu samochodów ciężarowych „Jelcz-Rally”. Organizowany od 1986 roku rajd był jedyną tego typu imprezą w krajach RWPG, gromadzącą z czasem na listach startowych znane międzynarodowe załogi.
Opisując historię fabryki nie sposób jest nie wspomnieć o jej udziale w rozbudowie Oławy, Laskowic Oławskich i Jelcza. Warto także wspomnieć o znaczącym udziale „jelczan” w procesie miastotwórczym, dzięki któremu w 1987 roku Polska wzbogaciła się o kolejne miasto: Jelcz-Laskowice. Dziś, według wielu potocznie wyrażanych opinii, jest to „najtrwalszy produkt Jelczańskich Zakładów Samochodowych”.
Przełom lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku objawił się w naszym kraju wieloma przemianami społeczno-gospodarczymi. Początek lat dziewięćdziesiątych na zawsze będzie się kojarzył jelczanom z pojęciami: restrukturyzacja, prywatyzacja, inwestor strategiczny oraz zwolnienia grupowe. Znacząco spadła wówczas produkcja, zamówienia, skurczył się rynek zbytu, do Polski masowo sprowadzano używane pojazdy z zagranicy, przyczyniając się tym samym do spadku zainteresowania potencjalnych klientów wyrobami rodzimego przemysłu motoryzacyjnego. Według wielu powtarzanych dziś opinii, największy rozwój pojazdów produkowanych w JZS miał miejsce w latach osiemdziesiątych XX wieku. Konstrukcje wówczas opracowane, szczególnie w drugiej połowie tego dziesięciolecia, z powodzeniem były wprowadzane do produkcji w początkach lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Były to już pojazdy konstrukcyjnie i jakościowo dostosowane do panujących wówczas realiów ekonomiczno-gospodarczych oraz wymagań indywidualnych użytkowników.
Jelcz-Laskowice, luty 2013
Wojciech Połomski
Podziękowania
Chciałbym serdecznie podziękować niżej wymienionym osobom za okazaną mi pomoc przy pracy nad niniejszą publikacją. Bez WASZEJ pomocy książka ta byłaby znacznie uboższa w informacje i materiał zdjęciowy.
Jarosław Brach – „Ciężarówki i Autobusy”, Anne Carrière – Fondation Berliet, Jerzy Cyrulik, Grzegorz Chyła, Jan Dalgiewicz, Sławomir Drążkiewicz, Krzysztof Kalandyk, Jerzy Kamiński – „Gazeta Powiatowa – Wiadomości Oławskie”, Michał Kij, Jan Kornicki, Krzysztof Kobak, Jacek Kontecki, Jerzy Kossowski – „Automobilista”, Jan Kukuła, Janusz Kusch, Michał Kowalczyk, Cezary Krysiuk, Piotr Król, Jan Langiewicz, Zbigniew Lempaszak, Jarosław Leśniowski, Krzysztof Maczaj, Witold Marecki, Bartek Musiał, Konrad Nowak, Jarosław Ozdoba, Jolanta Pietrzyk, Jerzy Podlak, Kazimierz Putyra, Paweł Pronobis, Stanisław Radomański, Wilhelm Semaniszyn, Jacek Sobota, Jerzy Smyk, Piotr Stajszczyk, Łukasz Supel, Zygmunt Szczepanik, Arkadiusz Szczupak, Michał Szczupak, Ryszard Szymański, Marek Trzeciakowski, Krzysztof Wasilewski, Jacek Warczek, Stanisław Więcek, Janusz Witkowski, Łukasz Wolniewicz, Rafał Zajas, Wirtualne Muzeum Motoryzacji Instytutu Trans- portu Samochodowego, a także moim najbliższym za dużo, dużo … cierpliwości !!!
- książka jest NOWA,
Zapraszam do zakupów w siedzibie firmy, telefonicznie lub przez internet.
English speaking customers are welcome - worldwide shipping!
Deutschsprachige Kunden sind herzlich wilkommen - weltweiter Versand!
straż pożarna straże pożarne samochody straży pożarnej
